دوره 8، شماره 19 - ( 2-1400 )
جلد 8 شماره 19 صفحات 56-29 |
برگشت به فهرست نسخه ها
بتول حیدری* 
1، اسحق طغیانی2 ، سیدمهدی نوریان2
1، اسحق طغیانی2 ، سیدمهدی نوریان2
1- دانشگاه اصفهان ، b.heidari64@yahoo.com
2- دانشگاه اصفهان
2- دانشگاه اصفهان
چکیده: (2369 مشاهده)
ویس و رامین، سروده فخرالدین اسعد گرگانی، از نخستین داستان‌های منظوم عاشقانه ادبیات فارسی است که در تاریخ ادبیات فارسی، از نظرگاه اخلاقی، مطرود شناخته شده است؛ زیرا نخستین داستان خیانت به پیوند زناشویی در ایران باستانی و اسلامی است، اما صرف‌نظر از محتوای آن، نمی‌توان منکر ارزش‌های ادبی، اجتماعی، فرهنگی و خاص‌بودن آن در میان آثار کهن ادبیات فارسی شد. اگرچه در این منظومه مطالبی خلاف اخلاق آمده است، اما عملکردهای ضداخلاقی شخصیت‌های داستان عللی دارد که توجه به آنها برای تحلیل منظومه از منظر نقد اخلاقی ضروری است. این نکات شامل شناخت شاعر و جامعه، معتقدات دینی مؤثر بر عملکرد شخصیت‌ها و شناخت چهارضلع اصلی مفاهیم منظومه: «خوش‌باشی»، «تقدیرگرایی»، «تقابل پیری و جوانی» و «عشق» است. می‌توان منظومه ویس و رامین را از لحاظ ادبی نمونه‌ای از مکتب هنر برای هنر و از لحاظ اخلاقی، نمونه‌ای از نسبیت اخلاق شخصیت‌های داستان دانست.
واژه‌های کلیدی: ویس و رامین، فخرالدین اسعد گرگانی، اخلاق، نقد اخلاقی، خوش‌باشی، تقدیرگرایی، عشق، تقابل پیری و جوانی
فهرست منابع
1. آریان‌پور، امیرحسین (1354) اجمالی از تحقیق دربارۀ جامعه‌شناسی هنر. تهران: انجمن کتاب دانشجویان دانشکدۀ هنرهای زیبا دانشگاه تهران.
2. اسلامی‌ندوشن، محمدعلی (1355) جام جهان‌بین. چاپ چهارم. تهران: توس.
3. اقبالی، ابراهیم و حسین قمری گیوی (1383) «بررسی روان‌شناختی سه منظومه غنایی فارسی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. دوره جدید. شماره 2: 1-16.
4. بهار، مهرداد (1362) پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: توس.
5. پورداوود، ابراهیم (1356) یسنا. به‌کوشش بهرام فره‌وشی. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
6. پورداوود، ابراهیم (1378) گات‌ها. تهران: اساطیر.
7. تفضلی، احمد (مترجم) (1380) مینوی خرد. تهران: توس.
8. تولستوی، لئون (1388) هنر چیست؟ ترجمۀ کاوه دهگان. چاپ چهاردهم. تهران: امیرکبیر.
9. جوادی، ضیاءالدین (1377) «شرم و آزرم در دو اثر غنایی ویس و رامین و خسرو و شیرین». کیهان فرهنگی. شماره 145: 20-25.
10. خاتون‌آبادی، افسانه (1377) «مضمون عشق و منش قهرمانان در ویس و رامین». نامۀ پارسی. سال سوم. شماره 3: 15-38.
11. خالقی‌مطلق، جلال (1372) «تو را که دست بلرزد گهر چه دانی سفت؟ اهمیت نیروی جنسی در زندگی زناشویی از دید سعدی». ایران‌شناسی. سال پنجم. شماره 17: 89-95.
12. رزمجو، حسین (1366) شعر کهن فارسی در ترازوی نقد اخلاق اسلامی. مشهد: آستان قدس رضوی.
13. ریپکا، یان (1354) تاریخ ادبیات ایران. ترجمه عیسی شهابی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
14. زرین‌کوب، عبدالحسین (1356) شعر بی‌دروغ. شعر بی‌نقاب. چاپ سوم. تهران: جاویدان.
15. زرین‌کوب، عبدالحسین (1362) یادداشت‌ها و اندیشه‌ها. چاپ چهارم. تهران: جاویدان.
16. ستاری، جلال (1354) پیوند عشق میان شرق و غرب. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
17. سعدی، مصلح‌الدین (1381) گلستان. چاپ ششم. تهران: خوارزمی.
18. سلمانی، حمیدرضا و جمیله اخیانی (1392) «ناهمخوانی‌های ساختار داستان در ویس و رامین». کاوش‌نامه. سال چهاردهم. شماره 26: 305-320.
19. شاله، فیلیسین (1347) شناخت زیبایی. ترجمه علی‌اکبر بامداد. تهران: طهوری.
20. شپرد، آن (1375) مبانی فلسفۀ هنر. ترجمۀ علی رامین. تهران: علمی و فرهنگی.
21. شریفی، گلفام (1384) «دیدگاه ایرانیان باستان به مسئلۀ جبر و اختیار». مجلۀ مطالعات ایرانی مرکز تحقیقات فرهنگ و زبان‌های ایرانی. دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال چهارم. شماره 7: 149-173.
22. شمیسا، سیروس (1383) انواع ادبی. چاپ دهم. ویرایش سوم. تهران: فردوس.
23. شیروانلو، فیروز (برگردان و ویرایش) (1355) گستره و محدودۀ جامعه‌شناسی هنر و ادبیات. تهران: توس.
24. صفا، ذبیح‌الـله (1387) تاریخ ادبیات در ایران. چاپ هجدهم. تهران: فردوس.
25. عنصرالمعالی، کیکاووس‌بن‌اسکندر (1382) قابوسنامه. تصحیح غلامحسین یوسفی. چاپ دوازدهم. تهران: علمی و فرهنگی.
26. عبید زاکانی (1999) کلیات عبید زاکانی. به اهتمام محمدجعفر محجوب. نیویورک: بیبلیوتکا پرسیکا پرس.
27. فخرالدین اسعد (1337) ویس و رامین. به‌اهتمام محمدجعفر محبوب. تهران: بنگاه نشر اندیشه.
28. فروزانفر، بدیع‌الزمان (1358) سخن و سخنوران. چاپ سوم. تهران: خوارزمی.
29. کالادزه، اینگا (1358) «داستان‌های رمان‌مانند در ادبیات فارسی». آینده. جلد 5: 242.
30. کتابی، احمد (1379) «زناشویی با خویشاوندان بسیار نزدیک در ایران باستان». نامۀ علوم اجتماعی. شماره 16: 192-167.
31. محجوب، محمدجعفر (1336) «نظری اجمالی به سیر عشق در شعر فارسی». صدف. شماره 4: 294-300.
32. مزداپور، کتایون (مترجم) (1369) شایست ناشایست. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
33. مشکور، محمدجواد (1345) «اخلاق ایرانیان در پیش از اسلام». بررسی‌های تاریخی. سال اول. شماره 5 و 6: 210-189.
34. مکارم‌شیرازی، ناصر (1387) اخلاق در قرآن. چاپ پنجم. قم: امام علی‌بن‌ابی‌طالب (ع).
35. ناتل‌خانلری، پرویز (1345) شعر و هنر. تهران: شرکت سهامی ایران‌چاپ.
36. نوابی، ماهیار (1339) «اندرز دانایان به مزدیسنان و اندرز خسرو قبادان». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز. شماره 52: 127-144.
37. هدایت، صادق (1324) «چند نکته درباره ویس و رامین». پیام نو. سال اول. شماره 9: 15-19 و شماره 10: 31-26 و 18.
38. Arianpoor, Amirhosein (1975) Overview of research on the sociology of art. Tehran: Tehran University.
39. Bahar, Mehrdad (1983) Research in Iranian mythology. Tehran: Toos.
40. Challaye, Felicien (1968) Recognition of beauty. Trans by Ali Akbar Bamdad. Tehran: Tahoori.
41. Eghbali, Ebrahim & Hosein Ghamari Givi (2004) “Psychological study of three Persian lyrical systems”. Persian language and literature research. new course. No. 2: 1-16.
42. Eslami Nodooshan, Mohammad Ali (1976) Jame Jahanbin. 4th ed. Tehran: Toos.
43. Fakhr al-din As'ad (1958) Vis and Ramin. by the effort of Mohammad Jafar Mahjoob. Tehran. Bongah Nashr-e Andisheh.
44. Foroozanfar, Badi al-Zaman (1979) Sokhan va Sokhavnaran. Third ed. Tehran: Kharazmi.
45. Hedayat, Sadegh (1945) “Some points about Vis and Ramin”. Payame Nou. 1st year. No.9: 15-19, No. 10: 18 and 26-31.
46. Javadi, Zia-al-din (1998) “Shame and modest reserve in two lyric works”. Nameye Parsi. No. 145: 20-25.
47. Kaladze, Inga (1979) “Novel-like stories in Persian literature”. Ayandeh. Volume 5: 242.
48. Ketabi, Ahmad (2000) “Marriage with close relatives in ancient Iran”. Nameye Oloome Ejtemaee. No. 16: 167-192.
49. Khaleghi Motlagh, Jalal (1993) “The importance of sexual force in marriage from Sadi's point of view”. Iranshenasi. 5th year: 89-95.
50. Khatoon Abadi, Afsaneh (1998) “The theme of characters' love and manners in Vis and Ramin”. Nameye Parsi. 3rd year. No. 3: 15-38.
51. Mahjoob, Mohammad Jafar (1957) “An overview to love evolution in Persian poetry”. Sadaf. No.4: 294-300.
52. Makarem Shirazi, Naser (2008) Ethics in the Quran. Fifth ed. Qom: Imam Ali Ibn Abi Talib (AS) Publications.
53. Mashkoor, Mohammad Javad (1966) “Iranians' moral in before Islam”. Barresihaye Tarikhi. 1st year. No. 5 and 6: 189-210.
54. Mazdapoor, Katayoon (Translator) (1990) Worthy & unworthy. Tehran: Institute of Cultural Studies and Research.
55. Natele khanlari, Parviz (1966) Poetry and Art. Tehran: Iran chap corporation.
56. Navvabi, Mahyar (1960) “Advise of wise to Mazdayasnan and advice of Khosrou Ghobadan”. Journal of literature faculty and human sciences of Tabriz. No. 52: 127-144.
57. Obeid Zakani (1999) Total works. by the effort of Mohammad Jafar Mahjoob. New York: Bibliotheca Persica Press.
58. Onsor al-Ma'ali, Keikavoos Ibn Iskander (2003) Qaboosnameh. Corrected by Gholam Hosein Yoosefi. Twelfth ed. Tehran: Elmi Va Farhangi.
59. Poor Davood, Ebrahim (1977) Yasna. By Bahram Farevashi. 2ed. Tehran: University of Tehran.
60. Poor Davood, Ebrahim (1999) Gathas. Tehran: Asatir.
61. Razmjoo, Hosein (1987) Ancient Persian poetry on the scales of critique of Islamic ethics. Mashhad: Astan Quds Razavi.
62. Rypka, Jan (1975) Literature history of Iran. trans by Isa Shahabi. Tehran: Book translation and publication institute.
63. Saadi, Mosleh-al-din (2002) Golestan. Sixth ed. Tehran: Kharazmi.
64. Salmani, Hamidreza & Jamileh Akhiani (2013) “Inconsistencies in the structure of the story in Vis and Ramin”. Kavosh nameh. Fourteenth year. No. 26: 305-320.
65. Safa, Zabih allah (2008) Literature history in Iran. 18th edition. Tehran: Ferdows.
66. Sattari, Jalal (1975) Love link between East and West. Tehran: Ministry of culture and the arts.
67. Shamisa, Sirus (2004) Literary types. Third ed. Tehran: Ferdows.
68. Sharifi, Golfam (2005) “Ancient Iranians' view about determinism and free will”. Journal of Iranian studies. center of culture studies and Iranian languages. University of Shahid Bahonar Kerman. 4th year. No. 7: 149-173.
69. Sheppard, Anne (1996) Fundamentals of Philosophy of Art. Trans by Ali Ramin. Tehran: Elmi Va Farhangi.
70. Shirvanloo, Firooz (translation and editing) (1976) The scope of sociology of art and literature. Tehran: Toos.
71. Taffazoli, Ahmad (2001) Minooye Kherad. Tehran: Toos.
72. Tolstoy, Leo (2009) What is art? Trans by Kaveh Dehgan. Fourteenth ed. Tehran: Amirkabir.
73. Zarrinkoob, Abd-al-Hosein (1983) Notes and thoughts. 4th ed. Tehran: Javidan.
74. Zarrinkoob, Abd-al-Hosein (1977) Poetry without lies: Unmasked poetry. Third ed. Tehran: Javidan.
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |